Komisja Europejska: trzeba połączyć siły w walce z chorobą Alzheimera

"Utrata sprawności umysłowej w wyniku demencji, nie jest normalnym elementem procesu starzenia się" - powiedziała Europejska Komisarz ds. Zdrowia Androulla Vassiliou. "Z uwagi na starzenie się populacji europejskiej musimy wspólnie pracować nad lepszym zrozumieniem i profilaktyką tych chorób. Musimy okazać solidarność z osobami dotkniętymi demencją poprzez propagowanie najlepszych praktyk opieki nad nimi oraz poszanowania ich praw i godności."

Diagnoza często pojawia się zbyt późno na podjęcie leczenia pozwalającego łagodzić skutki tego typu chorób, natomiast wczesna diagnoza jest prawie niemożliwa. Skuteczne sposoby leczenia w celu spowolnienia lub powstrzymania procesu pogarszania się pracy mózgu są nadal niedostępne, więc przeznaczono znaczne środki, pochodzące zarówno od poszczególnych państw członkowskich, jak i z unijnych programów ramowych (6PR i 7PR), na prace badawcze nad zapobieganiem, diagnozowaniem i leczeniem AD oraz innych schorzeń neurodegeneracyjnych.

Jednakże finansowanie badań nad AD w Europie jest skomplikowane, gdyż każde państwo posiada odrębne systemy finansowania, strategie badawcze i struktury organizacyjne. Co istotne, nakłady znacznie różnią się między poszczególnymi organizacjami i krajami.

Podejście polegające na wspólnym programowaniu włącza państwa członkowskie do dobrowolnej współpracy, które zamiast pracować oddzielnie, definiują, opracowują i wdrażają jeden program badań strategicznych. Powinien on umożliwić państwom członkowskim opracowanie wspólnej wizji rozwiązywania najważniejszych problemów społecznych, których żaden kraj nie jest w stanie pokonać w pojedynkę. Badania nad chorobami neurodegeneracyjnymi są wykorzystywane jako projekt pilotażowy tego podejścia, w którym na chwilę obecną udział bierze 20 państw.

"Chcemy pomóc badaniom odgrywać większą rolę odpowiadaniu na takie wyzwania społeczne jak choroba Alzheimera i podobne jej" - powiedział Janez Potocnik, Europejski Komisarz ds. Nauki i Badań. "Poczynimy ogromy krok naprzód, jeżeli państwa członkowskie rozpoczną teraz koordynację swoich programów krajowych na bazie wspólnego programu."

"Poprzez Zalecenie Wspólnego Programowania badań naukowych, jakie dzisiaj prezentujemy, zachęcamy państwa członkowskie do pragmatycznego podejścia w zakresie łączenia swoich zasobów i inwestycji na badania naukowe, aby lepiej radzić sobie z chorobą Alzheimera i innych chorobami neurodegeneracyjnymi. To okazja dla nauki europejskiej i reakcja na wyzwanie naszego nowoczesnego społeczeństwa."

Wspólne Programowanie na rzecz walki z zaburzeniami neurodegeneracyjnymi ma zapewnić dokładniejsze narzędzia diagnostyczne i skuteczniejsze formy leczenia. Aby dobrze rozpocząć tworzenie programu badań strategicznych, Komisja zaproponowała podjęcie działań w czterech głównych obszarach: przede wszystkim wczesne diagnozowanie, aby zmniejszyć ryzyko demencji; poprawa koordynacji badań naukowych między państwami członkowskimi; propagowanie dzielenia się najlepszymi praktykami; oraz stworzenie forum do debaty nad prawami, niezależnością i godnością pacjentów.

"Istnieje rzeczywista i pilna potrzeba mobilizacji i koordynacji prac europejskich naukowców prowadzących badania podstawowe, kliniczne i społeczne w tej dziedzinie" - czytamy w propozycji Komisji. "Zważywszy, że większość badań nad chorobami neurodegeneracyjnymi nadal znajduje się na etapie przedklinicznym, badania finansowane ze środków publicznych odegrają zasadnicza rolę we wszelkich przełomowych osiągnięciach w takich dziedzinach jak badania nad biomarkerami, opracowanie nowych kryteriów i metod profilaktyki i diagnostyki oraz testowanie nowych sposobów leczenia w ramach wielkoskalowych badań klinicznych."

Propozycja zaprasza państwa członkowskie do opracowania programu badań strategicznych oraz planu wdrożenia, w którym znajdą się ustalone priorytety, kamienie milowe i harmonogramy. Miałyby one objąć następujące kwestie: "wymiana informacji na temat programów krajowych, działalności badawczej i systemów opieki zdrowotnej; ustalenie obszarów, które odniosą korzyści dzięki koordynacji, wspólnym zaproszeniom czy łączeniu zasobów; ułatwienie transdyscyplinarnej i międzysektorowej mobilności i szkoleń; poszukiwanie możliwości wspólnego wykorzystywania infrastruktur badawczych i sieciowania ośrodków badawczych".

Inicjatywa pilotażowego wspólnego programowania ma być pierwszym z wielu podobnych wspólnych starań i stanowi krok naprzód w kampanii Komisji "Europa dla pacjentów" na rzecz lepszej opieki zdrowotnej w Europie.

Więcej informacji:
Europa dla pacjentów:

Komisja Europejska - Polityka Zdrowotna:

Więcej informacji nt. badań medycznych finansowanych ze środków unijnych: